Op de Grote Markt van Diksmuide werd, in opdracht van het stadsbestuur, een archeologisch onderzoek uitgevoerd door Ruben Willaert bvba. Het gaat om een vooronderzoek, uitgevoerd in functie van de herinrichting van de Grote Markt. Verspreid over het marktplein werden drie proefsleuven aangelegd. De resultaten van het onderzoek geven meer info over de geschiedenis van de stad Diksmuide.
Resultaten onderzoek Grote Markt in de jaren ‘90
Tijdens eerder onderzoek, uitgevoerd in de jaren ’90 door het toenmalige IAP, werden onder de recente bovenlagen verschillende ophogingslagen aangetroffen uit de 13de en de 16de eeuw. Deze lagen kunnen in verband gebracht worden met de inrichting en de evolutie van de Grote Markt. Helemaal onderaan, net boven de natuurlijke bodem, kwam een dik pakket stadsafval voor. Op basis van aardewerk kon dit gedateerd worden in het midden van de 13de eeuw. Het onderzoek toonde aan dat de Grote Markt ten vroegste teruggaat tot de tweede helft van de 13de eeuw. Hierdoor moet de oudste Markt van Diksmuide op een andere locatie gezocht worden, mogelijk ter hoogte van de huidige Vismarkt.
Tijdens het onderzoek in juni van dit jaar werden onder de recente lagen opnieuw ophogingspakketten aangetroffen. Een studie van dit aardewerk moet uitwijzen aan welke periode dit kan gelinkt worden en of dit overeen komt met de resultaten van het eerder uitgevoerde onderzoek.
Gedempte gracht
Groot was de verrassing toen bleek dat onder de oudste ophogingspakketten een gedempte gracht voorkwam. Deze werd met zekerheid in de 2 uiterste proefsleuven aangesneden. In de middelste proefsleuf werd hoogstwaarschijnlijk de aanzet van de gracht aangesneden. Het gaat om een zeer brede gracht, die over de volledige lengte van de Grote Markt loopt.
De sleuf aangelegd aan de frituur vormde een mooie doorsnede en leverde heel wat informatie op over de opvulling. In deze zone besloeg de gracht quasi de volledige lengte van de proefsleuf. Op de bodem kwam een dik pakket zwarte, plastische klei voor. Dit pakket, dat de gebruiksfase van de gracht vertegenwoordigt, kwam tot stand door accumulatie van fijn organisch materiaal in nagenoeg stilstaand water. Bovenop dit grachtslib konden verschillende dempingspakketten geregistreerd worden.
Link tussen de gevonden gracht en de stadsontwikkeling van Diksmuide
Cruciaal is de vraag: hoe is deze gracht te interpreteren binnen de stadsontwikkeling van Diksmuide? De info uit eerder uitgevoerd archeologisch onderzoek (Gouden Leeuwsite) samen met de hypotheses die in het verleden geformuleerd zijn over de stadsontwikkeling brengen ons naadloos bij de gracht van de prestedelijke nederzetting (11de eeuw). Deze gracht sluit D-vormig aan op de Handzamevaart. De gracht is verbonden met de vroegste ontwikkeling van Diksmuide.
Belangrijke kenniswinst m.b.t. de historische stadsontwikkeling
Na de laatste, grote overstromingen in het kustgebied tijdens de eerste helft van de 11de eeuw ontstond op de rand van het overstromingsgebied een kleine nederzetting die vrij snel in belang toenam. Aanwijzingen hiervoor zijn de eerste vermelding van een kapel in 1089 en de vestiging van de heren van Esen in Diksmuide op het einde van de 11de eeuw. Verder onderzoek moet deze hypothese bevestigen. In elk geval is het duidelijk dat het uitgevoerde archeologisch onderzoek zal resulteren in een belangrijke kenniswinst m.b.t. de historische stadsontwikkeling!
